Jak wdrażać dzieci
w prowadzenie dorosłego
domowego budżetu?

Celem edukacji finansowej dzieci powinno być przygotowanie ich do zarządzania swoimi pieniędzmi w dorosłym życiu. Jednym ze skutecznych narzędzi rodziców wspierających ten cel jest budżet domowy. Pokazanie dzieciom, na co wydajemy nasze pieniądze jest nie tylko okazją do rozmów z dziećmi o pieniądzach, ale także do kształtowania określonych postaw finansowych.

Cel prowadzenia budżetu domowego

Pokaż, skąd masz pieniądze?

Jeżeli źródłem Twojego dochodu jest praca na etacie, opowiedz lub pokaż dziecku, czym się zajmujesz i jakie masz obowiązki. Opowiedz, czym zajmuje się Twoja firma i na czym zarabia.
Jeżeli posiadasz dodatkowe źródła dochodu, również opowiedz o nich dziecku. Kwestią sporną może być, czy mówić dzieciom, ile konkretnie zarabiamy. Mój syn, mający 8 lat, wprost mnie o to zapytał, więc uznałem, że mu powiem. Z kolei amerykańska autorka książki „Make your kid a money genius (Even If You're Not): A Parents' Guide for Kids 3 to 23” Beth Kobliner twierdzi, że do pewnego wieku nie powinniśmy mówić, ile zarabiamy, bo czasem są to abstrakcyjne kwoty dla dziecka, oraz ile zarabia nasz partner/partnerka, po to, aby dziecko nie zrozumiało, że któryś z rodziców jest „bardziej wartościowy”.

Rachunki za telefon

Jeżeli nasze dziecko otrzymało już od nas swój pierwszy telefon, możemy rozważyć, czy nie powiększyć kieszonkowego o kwotę rachunku za telefon dziecka, po to, aby miało ono poczucie, że partycypuje w kosztach. Jeżeli rachunek byłby przekroczony i wyższy niż regularna i comiesięczna opłata, dziecko musiałoby opłacić go z pozostałej kwoty kieszonkowego.
Warto także pokazać dziecku, jak realizuje się przelew przez internet przy okazji opłacania wszelkich rachunków.

Zobowiązania

Ważną kategorią w budżecie są nasze zobowiązania. Jeżeli spłacamy kredyty, jest to dobra okazja do wyjaśnienia dziecku zasad ich funkcjonowania. Możemy także rozważyć, czy nie zaproponować dziecku niewielkiej pożyczki. W tym celu najlepiej sporządzić umowę na piśmie, określając zasady jej spłaty z kieszonkowego. To najbardziej bezpieczna i praktyczna forma nauki dziecka o kredytach.

Wydatki nieregularne

Dzieciom warto uświadomić, że część opłat ponosimy co miesiąc, a niektóre wydatki pojawiają się kilka razy w roku lub co kilka lat. Przykładem są np. wydatki na odzież, remonty, nowe sprzęty, rodzinne uroczystości (np. wesela, komunie).
Jednym ze sposobów, by zaangażować dziecko w rozmowę o tego typu wydatkach, jest na przykład wspólne przygotowanie listy domowych sprzętów i zastanowienie się, które z nich najbardziej szwankują lub z których najczęściej korzystacie, po to, aby spróbować przewidzieć, który sprzęt będzie potrzebował jako pierwszy naprawy lub wymiany. Przy każdym napiszcie kwotę, która stanowiłaby koszt zakupu nowego.
Dzięki takiemu ćwiczeniu w praktyczny sposób pokażecie, jak można ustalić finansowy cel oszczędzania. To najważniejszy element budżetu.

Wspólne oszczędzanie

Pokazanie, na co i w jaki sposób oszczędzają dorośli, może być skuteczną motywacją i zachętą do oszczędzania przez dziecko.
Aby tak się stało, dziecko również powinno określić cel, który musi być dla niego atrakcyjny. Czas trwania oszczędzania nie może być zbyt długi, by zniechęcić dziecko do regularnego odkładania części swojego kieszonkowego.
Co warto zatem zrobić?

• Zacznij oszczędzać razem z dzieckiem. Ustalcie, że zaczynacie od dziś na wybrane przez siebie cele, przez określony przez was czas, np. ty – na nową kanapę do domu, dziecko – na hulajnogę.
• Zaproponuj dziecku, że po upływie okresu, w którym postanawiacie oszczędzać, w nagrodę zapłacisz mu drugie tyle, ile uzbiera. Niech oszczędzanie będzie dla niego jeszcze bardziej atrakcyjne i zachęcające.
• Wydrukujcie zdjęcia waszych celów i powieście np. na lodówce. Dzieci są wzrokowcami. Zdjęcia będą przypominać wam o waszych postanowieniach.
• Powieś na ścianie w pokoju dziecka tablicę i zapisujcie na niej stan swoich oszczędności. Niech każdy je widzi. Odnotowuj przyrost, nie ścierając poprzednich wartości.

Pamiętaj, że o sukcesie w finansach osobistych w 80% decyduje postawa, a tylko 20% wiedza, a to oznacza, że o wiele bardziej wartościowe będzie doświadczanie przez dziecko różnych sytuacji związanych z podejmowaniem decyzji niż nauka np. terminologii finansowych. Nie bójmy się zatem włączania dziecka do naszych dorosłych dyskusji o pieniądzach, traktując je jako ważnego partnera w rozmowie.